ကစၢ်ယွၤထံၣ်ပှၤ
လၢကီၢ်စဲၣ် မံးခၠံၣ်ကၣ် (Michigan) အပူၤန့ၣ်, သ့ၣ်ထူၣ်အိၣ်ဝဲ အကကွဲၢ်တဆံလွံၢ်ကထိ (fourteen billion), ဒီးလၢနီၣ်ထိၣ်နီၣ်ဒွးအါမံၤအဖီခိၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ထူၣ်အါတက့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်သ့ၣ်ပတီၢ်မုၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ကီၢ်စဲၣ်ကရၢကရိထီၣ် တၢ်ပြၢ လၢအမ့ၢ် "တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ဖးဒိၣ်" (Big Tree Hunt) ကိးနံၣ်ဒဲး, ဒ်သိးဒီးတၢ်ကဃုထံၣ်န့ၢ် သ့ၣ်ထူၣ်တဖၣ်လၢအသးပှၢ်ကတၢၢ်, ဒီးအဒိၣ်ကတၢၢ်- သ့ၣ်ထူၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤသ့ ဒ်လီၢ်ကဝီၤအတၢ်ပနီၣ်လၢအမူတမံၤအသိး န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပြၢအံၤ မၤထီထီၣ် သ့ၣ်ထူၣ်ပတီၢ်မုၢ်တဖၣ်အပတီၢ်ဆူ တီၤအထီတတီၤန့ၣ်လီၤ. သ့ၣ်ပှၢ်တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤအပူၤန့ၣ်, သ့ၣ်ထူၣ်လၢအဒိးန့ၢ်ခိၣ်ဖးသ့ဝဲတထူၣ်ထူၣ်န့ၣ်, ဒ်သိးအကဘၣ်တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအီၤအဂီၢ် အိၣ်ခိးပာ်အသးန့ၣ်လီၤ.
ယွၤတမ့ၢ်ဘၣ်ဒ်ပှၤအါဂၤအသိးဘၣ်. ထီဘိန့ၣ် ကစၢ်ယွၤပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ ပှၤပတီၢ်မုၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. “တၢ်တမံၤမံၤ” ဒီး “ပှၤတဂၤဂၤ” လၢပှၤအါဂၤ လဲၤကပာ်, ကွၢ်ကပာ်ဝဲန့ၣ်, ယွၤသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲစီၤပၤ စီၤယၤရၤဘၣ် ပၢတၢ်အစိၤန့ၣ် ယွၤဆှၢလီၤပှၤပတီၢ်မုၢ် စီၤဧၤမိၣ်, ဆူအံၣ်စရ့လး-ကလံၤထံးအထံကီၢ် န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကဃၣ်ကွံာ်အသးလၢတၢ်အၢ, ဒီးကဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်တီတၢ်လိၤအဂီၢ်, ဝံဧၤမိၣ် သဆၣ်ထီၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်, အဝဲဘၣ်တၢ်လဲၤကပာ်အီၤ, ဒီးတဲအီၤလၢ…
တၢ်တီတၢ်လိၤအကစၢ်ယွၤ
ဖဲ ရဲယၢၣ် (Ryan) သးစၢ်လိၣ်ဘိအကတီၢ်, အမိၢ်န့ၣ်လဲၤပူၤကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ် လၢခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအဃိ အဝဲကဲထီၣ် ပှၤဟံၣ်တအိၣ်ဃီတအိၣ်, ဒီးလၢခံန့ၣ်ဟးထီၣ်ဝဲလၢကၠိန့ၣ်လီၤ. အသးတူၢ်ဘၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်လီၤမၢ်, ဒီးသၣ်ဝံၤလီၤဒိတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. နံၣ်တဖၣ်ပူၤကွံာ်ဒီး ရဲယၢၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်ကရၢကရိလၢ အမၤစၢၤပှၤဂၤ, လီၤဆီဒၣ်တၢ် လၢဖိသၣ်သးစၢ်တဖၣ်အဂီၢ်, ဒ်သိးကသူၣ်တၢ်ဖျးတၢ်, ကကူးက့ၤတၢ်, ဒီးကတဲာ်ကတီၤ တၢ်အီၣ်လၢ အမၤန့ၢ်ဝဲလၢ အတၤသၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ကရၢကရိအံၤ အတၢ်ပညိၣ် မ့ၢ်ဝဲ ဒ်သိးဒီး ပှၤနီတဂၤ အသုတအိၣ်ဒီးတၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိတဂ့ၤအဂီၢ်, ဒီးပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်တမံၤမံၤစ့ၢ်ကီး ကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ ပှၤလၢအတၢ်တအိၣ်နီတမံၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ရဲယၢၣ်အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်အံၤ ဖျါလီၤဂာ်ဒီးယွၤအသးလၢ အအဲၣ်တၢ်တီတၢ်လိၤ, ဒီးသးကညီၤတၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်ဘၣ်ဒိဆါ, ဒီးတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်န့ၣ် ယွၤသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲကစၢ်ယွၤထံၣ် တၢ်တတီတလိၤ လၢအံၣ်စရ့လး-ကလံၤစိး အကီၢ်ပူၤန့ၣ်ဒီး, ဆှၢလီၤဝဲဒၣ် ဝံၤဧၤမိၣ်လၢ ကကိးသတြီထီၣ် အတၢ်ပာ်ဂ့ၤပာ်ဝါအသးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဧၤမိၣ် ၂:၆ ပာ်ဖျါဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်တဘျီမ့ၢ်တ့ၢ်ဝဲ ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ယွၤထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ အဲၤကူပတူး…
စီၤပၤလၢ တၢ်ထံၣ်အီၤတသ့
ဖ့လ်ဂရ့မ် (Pilgrim) မ့ၢ် တၢ်သးဝံၣ်ဒုးနဲၣ် အတၢ်ဂီၤမူတယုၢ်, ဘၣ်တၢ်သန့ၤထီၣ်အီၤလၢပှၤလၢအလဲၤဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်တဂၤ အတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီ (The Pilgrim’s Progress), တၢ်ကွဲးဒိဘၣ်ထွဲဒီး ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးတဂၤအသးသမူအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂီၤမူဒုးနဲၣ်ပာ်ဖျါဝဲ သးအဘီမုၢ်အစိကမီၤတဖၣ်လၢ တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အီၤတသ့ခဲလၢာ်န့ၣ် ဆူပှၤကွၢ်တၢ်ဂီၤမူဖိတဖၣ် ကထံၣ်ဘၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဟူးဂဲၤဒုးနဲၣ် စီၤပၤက့ၢ်ဂီၤ, ဒ်အမ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအခၢၣ်စးန့ၣ် အိၣ်ဖျါလၢ တၢ်ဂီၤမူအံၤ ဒီတယုၢ်ညါဃၣ်ဃၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်တၢ်ဒုးကူကၤ ဆ့ကၤဖးထီအဝါ, ဒီးတြီဆၢဒီဒၣ်ကယဲၢ်ဒုၣ်ဒါအတၢ်မၤအၢတဖၣ်ခဲလၢာ်, ပှၤလၢအဘၣ်ဒိဆါတဖၣ်န့ၣ် ဟံးဃာ်ကဟုကယာ်ဝဲလၢတၢ်အဲၣ်ကပုာ်လုး, တနၢၣ်ပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ် လၢအစုနၢၣ်ခံကဖီလီဖိ ဒ်သိးပှၤကမၤတၢ်အဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စီၤပၤအလီၢ်အလၤ က့ၢ်ဂီၤဒိအံၤ မူဒါတၢ်မၤတဖၣ် လၢကဘၣ်မၤသပှၢ်တၢၢ်န့ၣ်မၤဝဲဘၣ်ဆၣ်, ပှၤဘၣ်ဂဲၤဒိတၢ် ဒ်ပှၤကညီတဖၣ် ကထံၣ်ဘၣ် စီၤပၤအံၤ လၢနီၢ်ခိန့ၣ်တသ့ဘၣ်. တၢ်ကထံၣ်ထဲဒၣ် တၢ်ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်တဖၣ် လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပကထံၣ်ဘၣ်ယွၤလၢနီၢ်ခိ တန့ၢ်တသ့အကတီၢ်ဒၣ်လဲာ် မ့ၢ်ပအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ ဒ်စီၤပၤ အမ့ၢ်အတီ မူဂဲၤမၤတၢ်လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤကစီဒီဧါ. ဖဲတၢ်လိၣ်ဘၣ်နီၢ်နီၢ်အကတီၢ်န့ၣ်, ဒၤ ၁၀:၇ ပာ်ဖျါဝဲလၢ ဝံဒၤနံးယ့လး ဒိးန့ၢ်တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ, အိၣ်ဟဲခီဖျိလၢမူခိၣ်ကလူး, ဒီးအဆၢဖိ ၁၂ စံးဘၣ်ပှၤ,…
ထူးတီၤထီၣ် လၢတၢ်မၤဂ့ၤတဖၣ်
အီးစံၣ်အိလၣ် မဲးကၣ်ထံၣ် (Oseola McCarty) မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်လၢ အဆှုၣ်တၢ်တဂၤ ကျဲးစၢးဂဲၤလိာ်မၤဝဲပှၤဆှုၣ်တၢ်အတၢ်မၤ ဒ်အမ့ၢ်, တၢ်ဒံးဒူး, တၢ်မၤဃ့ထီက့ၤ, ဒီးတၢ်ထူးဘျ့ဆ့ကူဆ့ကၤ, ယၣ်တၢ်ကံးညာ်တဖၣ်, ဘၣ်မၤဝဲလၢအစု အနံၣ်နွံဆံအတီၢ်ပူၤ, ဒီးအကတၢၢ်န့ၣ်, ဖဲအသးအိၣ် ၈၆ နံၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဘှံးလၢတၢ်မၤအဂီၢ် အကတီၢ်ဘၣ်လံန့ၣ်လီၤ. အဝဲမၤတၢ်နံၣ်တဖၣ်အံၤအပူၤ, ကျိၣ်စ့လၢအမၤန့ၢ်တဖၣ်အကျါ တၢ်လၢအပာ်ဖှိၣ်ဝဲတနီၤန့ၣ်, ဟ့ၣ်လီၤမၤဘူၣ်ဝဲဆူ ကၠိဖိလၢအလိၣ်ဘၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, လၢတၢ်ကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်မၤစၢၤစ့ပာ်ကီၤ (scholarship) န့ၣ်လီၤ. အဝဲဟ့ၣ်မၤဘူၣ် စ့ဒီလၣ် ၁၅၀,၀၀၀ ဆူဖၠၣ်စိမိၤလၢ အိၣ်ဘူးဒီးအီၤတဖျၢၣ်အဃိ, ကဲထီၣ်တၢ်ကမၢကမၣ်လၢအပှၤတဝၢအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲတၢ်စူးကွံာ်ညိကွံာ်သး တၢ်ဟ့ၣ်အံၤ ထုးန့ၢ်သူၣ်န့ၢ်သး ကမျၢၢ်လၢအကယၤတဖၣ်အကယၤ လၢကဟ့ၣ်မၤဘူၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်အဃိ, စ့ပာ်ကီၤန့ၣ် ထီၣ်ဘးဝဲတုၤ သၢစးန့ၣ်လီၤ.
အီးစံၣ်အိလၣ် သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ဝဲ အတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ် အလုၢ်အပှ့ၤနီၢ်နီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢတၢ်ကဘၣ်စူးကါအီၤလၢ အနီၢ်တဂၤအတၢ်ဘၣ်ဘျုးအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်ကဘၣ်ကဲထီၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ၁ တံၤ ၆:၁၈ အပူၤန့ၣ် ပှၤတၢ်မၢဖိ စီၤပီလူး ကွဲးဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ် စီၤတံၤမသ့းလၢ,…
တၢ်ထုကဖၣ်မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်
“ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ ယကဘၣ်ဒိ ခိၣ်နူာ် စကဲ(န်) (scan) အဂီၢ်,” “ယဖိတဖၣ် ဒ်သိး ကဟဲက့ၤကဒါဆူ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်” “တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤ ဒ့း (Dave), လၢအမါလဲၤပူၤကွံာ် ဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ်.” ပဃ့ဘါထုကဖၣ်သကိးတၢ်တဖု ဒိးန့ၢ် တၢ်ထုကဖၣ်အတၢ်သကွံၢ်ကညးစရီ ဒ်သိးအံၤတဖၣ်, တနွံဘၣ်တနွံအဃိ, ပထုကဖၣ် ဒီးဆှၢန့ၢ် စုတၢ်ကွဲးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ဖုၣ်ကိာ်တဖၣ် ဆူပှၤတဂၤစုာ်စုာ် သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သကွံၢ်ကညးတဖၣ် အါတလၢအဃိ, ပတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးတဖၣ် ကမၤသးဒ်အမ့ၢ် တၢ်အဆံး ဒီးပှၤတပာ်သူၣ်ပာ်သးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထံၣ်အံၤဆီတလဲကွံာ်အသး, ဖဲလၢယဒိးန့ၢ် ခးဖိလၢ ဒ့း, ဝၤတဂၤလၢ အအိၣ်သယုၢ် သညိသီသံၣ်ဘှဲ ဆှၢလီၤ, စံးဘျုးစံးဖှိၣ်ပှၤ လၢသူၣ်ဒီဖျၢၣ်သးဒီဖျၢၣ်, ဃုာ်ဒီး “တၢ်ကွဲးဖျါထီၣ် အမါသးဘိ အဂ့ၢ်အကျိၤ” န့ၣ်လီၤ. ယသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်က့ၤအသီတဘျီလၢ တၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအကါဒိၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မၤလိဟ့ၣ်ဒိပှၤလၢ ပကြၢးဃ့ထုကဖၣ် တလီၢ်လီၢ်, လၢတၢ်သးဆူၣ်, အိၣ်ဒီး တၢ်နာ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ, တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢအဂီၢ်မ့ၢ်…
ပှၤအတဝၢလၢ ခရံာ်အပူၤ
ကၠီဒၢၣ် စံးဝဲဒၣ်လၢ “ယသ့ၣ်ညါ ကျဲအိၣ်ဝဲထဲတဘိ ဒ်သိးယကမၤန့ၢ်မၤနၢၤတၢ်အဂီၢ်, ဒီးမ့ၢ်ဒၣ်ယကဘၣ် သးပ့ၤနီၣ်ကွံာ် ယဟံၣ်ယဃီဒီးယမါ, ယဖိခွါဒီးယဖိမုၣ်န့ၣ်လီၤ,” “ဖျါလၢ ယမၤတထီၣ်ဘးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပိၤအီၤလၢ ယသးအညၣ်ဒီးယနီၢ်သးတပူၤဃီန့ၣ်လီၤ.” ဘၣ်အိၣ်ဆိးထဲတဂၤဧိၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤတအိၣ်နီတဂၤ, ကၠီဒၢၣ် နုာ်လီၤပြၢတၢ်လၢ ကွဲၤထံၣ်ဟူတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ပှၤဘၣ်မၤအီၤနီၢ်နီၢ်ကီၢ်တခါန့ၣ်လီၤ. ပှၤပြၢတၢ်ဖိတဖၣ် ဒိးန့ၢ် ပိးလီတဆံးတက့ၢ်, ဒီးတသ့ဖဲအသ့ ကဘၣ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤဝဲအယံာ်ကတၢၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကဃ့ဟးထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ပြၢအံၤအဂီၢ် တၢ်လၢအမၤဆူၣ်ဆီၣ်သနံးအီၤန့ၣ်, တမ့ၢ်လၢ တၤသူတဖၣ်, တၢ်ခုၣ်နးနးကလဲာ်, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီး, တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိအဃိဘၣ်. မ့ၢ်လၢဘၣ်အိၣ်ထဲတဂၤ အတၢ်သးလီၤဘှံးလီၤဘှါ နးနးဖှီၣ်ဖှီၣ်, ဒီးသးလၢအဆၢအိၣ်ဆိးက့ၤဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိအဃိန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကအိၣ်ဒီး တၢ်သ့ကူၣ်ဘၣ်ခဲလၢာ်လၢအလိၣ်ဝဲတဖၣ် ဒ်သိးပကအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤလၢပှၢ်မုၢ်ကနၢအပူၤဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အိၣ်လီၤဖးဒီး ပပှၤအတဝၢ မ့ၢ်ကျဲလီၤတံၢ်တဘိလၢ ပတမၤနၢၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စံၣ်တဲၤတဲ ၄:၉-၁၀ အပူၤန့ၣ် ပှၤကူၣ်သ့လၢအကွဲးလံာ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်တဂၤအံၤ စံးဝဲဒၣ်, “ပှၤခံဂၤ ဂ့ၤန့ၢ် ပှၤတဂၤတက့ၢ်လီၤ... တဂၤမ့ၢ်လီၤဃံၤဒီး, ပှၤတဂၤ ကဝံၣ်ဆၢထၢၣ်သကကိးလီၤ” န့ၣ်လီၤ. တၢ်ခဲလၢာ်သဘံၣ်ဘုၣ် ခံၣ်ခူၣ်အသးအပူၤဒၣ်လဲာ်,…
ကူထီၣ်သိးထီၣ်ကစၢ်ခရံာ်
ဖဲယသိးထီၣ်သီ ယမဲာ်ဒိးအသီလၢတၢ်အဆိကတၢၢ်တဘျီန့ၣ် ယသူၣ်ဟူးသးဂဲၤယဲဒိၣ်မးဘၣ်ဆၣ်, လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်စှၤနၣ်ရံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, ယအဲၣ်ဒိး စူးကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ယမဲာ်ချံ ဒီးယခိၣ်ဆါထီၣ် ဖဲယသိးမဲာ်ဒိးအံၤန့ၣ်လီၤ. ယနၢ်ခံခီ ညိးထီၣ် မ့ၢ်လၢမဲာ်ဒိးအံၤ တညီနုၢ်ဒီးယၤအဃိန့ၣ်လီၤ. လၢခံတနံၤ, ဖဲယသ့ၣ်နီၣ်လၢ ယဘၣ်သိးထီၣ်မဲာ်ဒိးအံၤန့ၣ်ဒီး ယကအုကစွါယဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တနံၤဘၣ်တနံၤ, ယဘၣ်ဃုထၢစူးကါမဲာ်ဒိး, ဒ်သိးယနီၢ်ကစၢ် ကဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးဒီးမဲာ်ဒိးကသ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တဘျုးနွံဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ယသိးဃာ်မဲာ်ဒိးဒၣ်လဲာ် ယတပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်သိးထီၣ် တၢ်အသီတမံၤမံၤန့ၣ် လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးက့ၤ တၢ်ဘၣ်ဆၣ်, ယံာ်ထီၣ်န့ၣ်ဒီး ကဲထီၣ်တၢ်ညီနုၢ်အဃိ, ဘၣ်ဘျိးဘၣ်ဒါဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်လၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢအပူၤကွံာ် ပတထံၣ်အီၤတဖၣ်ဒၣ်လဲာ် ပကထံၣ်ဘၣ်တၢ်တမံၤမံၤ, န့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်ရိမ့ၤ ၁၃ :၁၂ န့ၣ် ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး မၤလိာ် ပှၤလၢအပိာ်ကစၢ်ခရံာ်အခံတဖၣ်, က“ဟံးထီၣ်သကိး တၢ်ကပီၤအစုကဝဲၤ,” ဒီးကအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ တၢ်အိၣ်မူအဂ့ၤအဝါန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၁၁-၁၃ စံးဘၣ်ပှၤ, အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤတ့ၢ်လံ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးဘၣ်ဆၣ်, ဖျါလၢ အဝဲသ့ၣ် “မံခ့မံသပ့ၤ”, ဒီးအသးမံဒၣ်အတၢ်ဒၣ်ဝဲအဃိ, အဝဲသ့ၣ် လိၣ်ဘၣ်တၢ် “ကဖုသံနီၣ်”…
ဘၣ်တၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤလၢ တၢ်အဲၣ်
ကၠ့(မ) (Jim) ဒီး လၤနံဒၣ် (Laneeda) မ့ၢ်ပှၤဒီတၢ်အဲၣ်တီ ဖဲလၢအထီၣ်ခီလ့ၣ်ကၠိလံၤလံၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဆီဟံၣ်ဆီဃီ ဒီးအါနံၣ်အါလါအတီၢ်ပူၤ, အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်အိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ခုတၢ်သးမုာ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, တၢ်လၢအလီၤတိၢ်လီၤဆီတဖၣ်န့ၣ် လၤနံဒၣ် စးထီၣ်မၤဝဲ, တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤကျဲဟါမၢ်, လၢတၢ်ထံၣ်လိာ်သး အဂီၢ် တၢ်သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ်တဖၣ်န့ၣ် သးပ့ၤနီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ လၤနံဒၣ် အသးအိၣ် (၄၇) နံၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ် တၢ်ထီမံထီမၣ်အတၢ်ဆါ အဲၣ်(လ)စဲမါ အပတီၢ်ဆိ (early-onset Alzheimer’s) န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပှၤလၢအအံးထွဲကွၢ်ထွဲအမါ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်တဂၤ လၢအနံၣ်တဆံဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ကၠ့(မ) စံးကတိၤ ထီၣ်ဘးဝဲလၢ, “တၢ်ဆါ ထီမံထီမၣ်အံၤ မၤစၢၤယၤ ဒ်သိးယကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ, ဒီးအဲၣ်ယမါ ခီဖျိကျိၤကျဲလၢ ယဆိကမိၣ်တန့ၢ်, ဖဲယစံး “မ့ၢ်, ယအၢၣ်လီၤယသးလီၤ” ဖဲလၢယဖျီယသးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.”
၁ ကရံၣ် ၁၃ အပူၤ, ဖဲအတဲဖျါဝဲဒၣ် သးစီဆှံအတၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်, တၢ်မၢဖိစီၤပီလူး ကွဲးပာ်ဖျါ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ အပါရမံ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ…
ပစီၤပၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး
လၢတၢ်ခူၣ်ထုးထီၣ် ရ့ၣ်နီၣ်သိ, ဖဲထံကီၢ်လၢတၢ်ကိၢ်ဆါဒိၣ်မး, ဒီးဃ့ထီကတၢၢ်တဘ့ၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အံၤအကတီၢ်, ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်ထံၣ်ဝဲ ထံအဒ့ဖးဒိၣ်တပူၤအိၣ်လၢ ဟီၣ်လာ်အံၤ အဃိ ဖုးသံပျီာ်သံဘၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ, “ပှၤကညီတ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် ထံကျိမိၢ်ပှၢ် ဖးဒိၣ်” တၢ်တိာ်ကျဲၤ, စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၈၃ နံၣ်, ဒီးတ့ၢ်နုာ်ထံပီၤတဖၣ် ဒ်သိးတၢ်ကဆှၢ ပတီၢ်ထီ ထံအကဆှီတဖၣ် ဆူဝ့ၢ်ဒိၣ်ဝ့ၢ်သွါတဖၣ် လၢအလိၣ်ဘၣ်ဝဲထံဝံၣ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်တိာ်ကျဲၤ အတၢ်မၤ စးထီၣ်တၢ် အလီၢ်အကျဲန့ၣ်အိၣ်ဒီးလၢၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ် လၢအဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤ “တၢ်လီၢ်အံၤ သးသမူအသွံၣ်ကျိၤ စးထီၣ်ယွၤလီၤဝဲအလီၢ်” န့ၣ်လီၤ.
ယရှါယၤ ၃၂ အပူၤန့ၣ် ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ခါဆူညါ စီၤပၤအတီအလိၤတဂၤကပၢတၢ် အဂ့ၢ်န့ၣ် ဝံယရှါယၤ စူးကါထံလၢပှၢ်မုၢ်ကနၢအက့ၢ်ဂီၤဒိန့ၣ်လီၤ. စီၤပၤတဖၣ် ဒီးပှၤပၢတၢ်တဖၣ် မ့ၢ်ပၢတၢ်လၢ တၢ်တီတၢ်လိၤ, ဒီးလၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ်, အဆၢဖိ ၂ အပူၤပာ်ဖျါဝဲ, အဝဲသ့ၣ် ကလီၤဂာ်ဒီး “ထံကျိၤလၢအလီၢ်ဃ့အသိး, ဒ်လၢၢ်ဒိၣ်အကဒု လၢတၢ်ဘှံးသးအကီၢ်ပူၤအသိး” န့ၣ်လီၤ. ပှၤပၢတၢ်တနီၤ ဖဲလၢကဘၣ်ဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤတၢ်အလီၢ်န့ၣ် ဃုထၢတၢ်ကဟံးန့ၢ်တၢ်လၢ ကမျၢၢ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.…
ၦၤတီၦၤလိၤတဖၣ်အဝ့ၢ်
ဖဲနံၣ်ထီၣ်သီ ၂,၀၀၀ နံၣ် န့ၣ် ပဒိၣ်ပၦၢ်ခိၣ်နၢ်လၢ ဝ့ၢ်ဒံးထရွဲး(Detroit)တဖၣ် အိးထီၣ်တလါလၢ အသးအနံၣ်အလါအိၣ်လံ တကယၤတဖျၢၣ် လၢတၢ်ပလီၢ်သးအပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတိၢ်ဂီၤတလါအပူၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်အီၣ်ကုးအီၦဲၤအဂီၢ် တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ လၢဝ့ၢ်ခိၣ်နၢ်တနီၤ မုၢ်လၢ်စံးကတိၤ ပာ်ဖျါဆိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဝ့ၢ်ခိၣ်အတၢ်ကစီၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲလၢကျဲလီၤဆီတဘိန့ၣ်လီၤ. အဝဲကွဲးပာ်ဖျါ, “မ်ပကဘၣ်တၢ်ပျဲၦၤလၢ ပကပာ်ဖျါတၢ်မုၢ်လၢ်တမံၤ ဂ့ၤန့ၢ်တၢ်ဂၤခဲလၢၥ် ... လၢအမ့ၢ် ပှၤခဲလၢာ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် ထံကီၢ်တဘ့ၣ်, ၦၤကညီတဂၤ, ဒီးဝ့ၢ်တဝ့ၢ်, မ့ၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်တီတၢ်လိၤအပူၤန့ၣ်ဒီး, တၢ်တီတၢ်လိၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်တမံၤလၢအစိၥ်ထီၣ်ထီ ထံကီၢ်, ဒီးၦၤကလုၥ်န့ၣ်လီၤ.”
အါန့ၢ်တၢ်မၤန့ၢ်မၤနၢၤ, တၢ်သူၣ်ခုသးခု, မ့တမ့ၢ် တၢ်မုာ်တၢ်ပၢၤန့ၣ်, ဝ့ၢ်ခိၣ်ဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ခါဆူညါၦၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ် ကဒိၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်တီတၢ်လိၤ, ဒီးတၢ်သူၣ်ဘျၢသးဘျၢနီၢ်နီၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဟံးန့ၢ် ကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ် ဖျါဖဲ မးသဲ ၅:၆ အပူၤ, “ပှၤလၢတၢ်သၣ်ဝံၤအသးဒီး တၢ်သူအသးလၢတၢ်တီတၢ်လိၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲလီၤ” န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပဆိကမိၣ်ကစၢ်ယွၤအနီၣ်ထိၣ် အတၢ်လၢတၢ်ၦဲၤအဂ့ၢ်န့ၣ်ဒီး တၢ်သးဟးဂီၤ ကဟဲအိၣ်ထီၣ်…